Tlenki

Tlenki to ogromny dział. Postaramy się poruszyć tylko najważniejsze kwestie związane z tą grupą nieorganicznych związków chemicznych.

Tlenki można podzielić ze względu na przynależność do odpowiedniej grupy pierwiastków:

Można je też podzielić ze względu na właściwości:

Omówmy kolejno wszystkie rodzaje.

Tlenki metali

Tlenki metali są związkami o budowie jonowej, w których sieci krystalicznej znajdują się kationy metalu i aniony tlenkowe O2−. Tlenki metali aktywnych reagują z wodą tak, jak np. tlenek wapnia, czy sodu:

CaO + H2O → Ca(OH)2

Na2O + H2O → 2 NaOH

Tlenki takie jak Al2O3, MnO2, Ag2O i in. nie rozpuszczają się w wodzie. Natomiast znakomita większość tlenków metali roztwarza się w kwasach:

CuO + 2 HCl → CuCl2 + H2O

Fe2O3 + 3 H2SO4 → Fe2(SO4)3 + 3 H2O

Przy czym np. odmiana α tlenku glinu (korund), jest odporna na działanie nawet mocnych kwasów. Z tego powodu metaliczny glin nie roztwarza się w stężonym kwasie azotowym(V). Kwas ten jest silnym utleniaczem i utlenia glin do tlenku:

2 Al + 6 HNO3 → Al2O3 + 6 NO2 ↑ + 3 H2O

Kiedy na powierzchni metalu wytworzy się cienka błona (tzw. film) tlenku glinu, który chroni metal przed kwasem, reakcja zatrzymuje się. Dzięki temu glin może być stosowany jako materiał na zbiorniki na stężony kwas azotowy, który rozpuszcza większość metali.

Glin nie jest jednak pierwiastkiem małoreaktywnym. Jego aktywność jest wręcz porównywalna z sodem. W szeregu elektrochemicznym glin znajduje się nad elektrodą H2O/H2,OH−, co oznacza, że wypiera on wodór z wody (gorącej):

2 Al + 6 H2O → 3 H2 ↑ + 2 Al(OH)3

Jednak część tlenków metali roztwarza się także w zasadach. Są to tzw. tlenki amfoteryczne:

ZnO + 2 KOH + H2O → K2[Zn(OH)4]

Cr2O3 + 6 NaOH + 3 H2O → 2 Na3[Cr(OH)6]

Tlenki niemetali

Mniejszą, aczkolwiek bardziej różnorodną jest inna grupa tlenków - tlenki pierwiastków niemetalicznych. Różnica elektroujemności pomiędzy tlenem, a niemetalami jest znacznie mniejsza, stąd posiadają one przeważnie wiązania kowalencyjne spolaryzowane.

Jedynym pierwiastkiem o elektroujemności większej od tlenu jest fluor, stąd nazwa związku OF2 to fluorek tlenu nie zaś tlenek fluoru. Pozostałe połączenia to tlenki, podtlenki, nadtlenki i ponadtlenki.

Najważniejszym tlenkiem tej grupy jest tlenek wodoru zwany również oksydianem lub po prostu wodą. Swoją drogą nazuwanie tlenku wodoru wodorkiem tlenu (tak jak metan, boran czy inne wodorki) oksydianem jest moim zdaniem niepoprawne i narusza podstawowe ustalenia zasad nazewnictwa. W końcu tlen ma większą elektroujemność!

Właściwości kwasowo-zasadowe tlenków

Under Construction

"